Jaarverslag 2022

Geschreven door:
Museumgemaal Cremer, 9 maart 2023

Jaarverslag 2022

In dit verslagjaar nam de vrijwillige crew van gemaal Cremer het bedrijfsritme van vóór corona weer op. Dat betekende dat de reguliere bestuurs- en machinistenvergaderingen weer als vanouds konden worden opgepakt, dat de bezoektijden op zondagmiddag weer van kracht werden en dat het onderhoudswerk aan het gebouw en het motorenpark weer zonder restricties kon worden opgenomen. Kortom, we raakten weer in ouden doen. Van al deze activiteiten doet het bestuur, of doen individuele vrijwilligers hieronder verslag.
Spoelen
Het spoelen van de haven is een ritueel dat jaarlijks in het voorjaar gedurende één of twee weken plaatsvindt. Waarom deze activiteit?
Elke vloed laat in de haven van Termunterzijl en in de buitendijkse vaargeul tussen de haven en de diepe Eems een laagje slib achter. Wegens het ontbreken van scheepvaartverkeer in de wintermaanden is er na de winter sprake van een fikse hoeveelheid slib, die de bevaarbaarheid van haven en geul problematisch maakt..
Op verzoek het Waterschap Hunze en Aa’s en de gemeente Delfzijl voert het gemaal Cremer dit overtollige slib met haar krachtige wateruitstroom naar de Eems. Het gemaal wordt hierbij bijgestaan door een sleepboot, voorzien van een veeginstallatie, die het onbereikbare slib naar de uitstroom trekt. Een optelsom van draaiuren toont aan dat de Cremer in dit verslagjaar tijdens het spoelen meer dan twee miljoen ton water afvoerde.
De klus werd dit jaar in een week tijd geklaard. Hierbij waren elf machinisten betrokken, die in twee- of driemansploegen dienstdeden.
Hieronder de rapportage:.

Spoelen van de haven 2022

Ma. 7 maart WERKSPOOR en BRONS: Rikus en Klaas
Draaien van 6.00 uur tot 10.00 uur
Aantal uren gepompt Afgelast
Ma. 7 maart WERKSPOOR en BRONS: Loekie, Simon en Harm
Draaien van 18.00 uur tot 20.00 uur
Aantal uren gepompt 4 uur = 276.000 m³

Di. 8 maart WERKSPOOR en BRONS: Henk en Klaas
Draaien van 06.30 uur tot 10.30 uur
Aantal uren gepompt 4 uur = 276.000 m³

Di. 8 maart WERKSPOOR en BRONS: Henk en Klaas
Draaien van 16.00 uur tot 18.00 uur
Aantal uren gepompt 2 uur = 138.000 m³

Di. 8 maart WERKSPOOR en BRONS: Gerrit en Willem
Draaien van 18.00 uur tot 22.00 uur
Aantal uren gepompt 4 uur = 276.000 m³

Wo. 9 maart WERKSPOOR en BRONS: Klaas en René
Draaien van 06.40 uur tot 11.00 uur
Aantal uren gepompt 4.40 uur = 322.000 m³
Wo. 9 maart WERKSPOOR en BRONS: Wim, Simon en Harm Draaien van 19.00 uur tot 22.00 uur
Aantal uren gepompt 3 uur = 207.000 m³

Do. 10 maart WERKSPOOR en BRONS: Loekie en Simon
Draaien van 06.45 uur tot 11.00 uur
Aantal uren gepompt 4.15 uur = 293.000 m³

Do. 10 maart WERKSPOOR en BRONS: Klaas en Willem
Draaien van 19.00 uur tot 22.00 uur
Aantal uren gepompt 3 uur = 207.000 m³

Vr. 11 maart WERKSPOOR en BRONS: Klaas, Rikus en Be
Draaien van 07.00 uur tot 11.30 uur
Aantal uren gepompt 4.50 uur = 335.000 m³
Ma. 14 maart WERKSPOOR en BRONS: Klaas en Rikus
Draaien van 10.30 uur tot 16.00 uur
Aantal uren gepompt 4.50 uur = 335.000 m³

Hoeveelheid water dat door het Gemaal is verpompt: 2.265.000 m³
Draaiklaarmaken en vacuümtrekken: ± 9 uur
Belast gedraaid: ± 35,5 uur
Afbouwen van de installatie: ± 2 uur

K. Bouwkamp
Gedurende het hele verslagjaar werden in en rond het gemaal onderhoudswerkzaamheden verricht. Hieronder een rapportage daarvan:
Onderhoud en werkzaamheden
Museumgemaal Cremer
2022

Maart
Brons/Werkspoor:
• Met de beide motoren belast gedraaid om de uitstroomkokers vrij te maken van slib. Dit was nodig om de duikers de gelegenheid te geven om de terugslagkleppen te inspecteren.

Brons/Werkspoor:
• In verband met het uitdiepen van de haven van Termunterzijl hebben we 7,8,9,10,11 en 14 maart belast gedraaid. Tijdens het draaien begon de verstuiverlekolieleiding van cilinder 5 (TMA) overmatig te lekken. Na afloop van het spoelen de verstuiver getrokken en de nozzel vervangen. Na het monteren de verstuiver afgesteld (inspuitdruk 265 bar) en hierna de verstuiver teruggeplaatst en tot slot een uur proefgedraaid.

April
Werkspoor:
• Een begin gemaakt met het schoonmaken van de verstuivers, ook alle koperen afdichtingen tussen cilinderkop en verstuiver uitgegloeid en ook de koperen ringen van de banjo’s vervangen. Een verloopstuk geleend van Motoren Revisie Eemsdelta, hierdoor was het mogelijk om in eigen beheer de verstuivers te testen. Alle verstuivers getest en de druk afgesteld op 265 bar. De defecte lekolieleiding van cilinder 8 gerepareerd en het brandstofsysteem ontlucht.

Dagtank:
• Omdat gasolie tegenwoordig bijna kleurloos is heb ik een drijver in het peilglas geplaatst, zodat het peil in de dagtank vanaf de begane grond af te lezen valt.

Mei
Brons:
• De spoelluchtthermometer die de temperatuur in de receiver meet vervangen.
• Tijdens het spoelen op tweede paasdag bleek dat de T-stuk lekte, deze T-stuk verdeeld het smeerolie naar de uitlaatklep van cilinder 4, 5 en 6. Deze gerepareerd.

Algemeen:
• Bij Shell (60 liter) cilindersmeerolie (Mobil PEGASUS) voor de Brons besteld.

November
Werkspoor:
• Zondag 20 november 4 uur belast gedraaid, smeerolie afgetapt t.b.v. het smeerolieonderzoek, die om de drie jaar moet plaatsvinden.
• Beide buitenboordfilters schoongemaakt.
• De lagers van de zout- en zoetkoelwaterpomp doorgesmeerd.
• Tijdens het belastdraaien scheurde de lekolieleiding, hierdoor lekte er gasolie op de voet van de decompressiekraan, deze heeft een temperatuur van ± 135. Om te voorkomen dat het brandstof vlam zou vatten een noodreparatie aangelegd.
• De smeeroliefilter van de reductie schoongemaakt. Lekkage van de thermometer verholpen door nieuwe pakkingen te maken, tijdens het monteren is de glazen thermometer kapotgegaan.
• Bij de firma Delftechniek een nieuwe besteld, deze wordt t.z.t. geplaatst.
• Brandstoffilter gereinigd en de aftapstop vervangen door een aftapkraan.
• Smeeroliefilter gereinigd en de koperen ring uitgegloeid.

Brons:
• Zondag 20 november 4 uur belast gedraaid en tijdens het belastdraaien een smeeroliemonster genomen t.b.v. het smeerolie-onderzoek die iedere drie jaar moet plaatsvinden.
• Gelijktijdig het turbinewiel van de turbo gespoeld.
• Beide buitenboordfilters in de kelder schoongemaakt.
• Autocleanfilters schoongemaakt, ook de magneetfilters in de driewegkraan gereinigd. (Smeerolie)
• Receiverruimte afgetapt.

Vacuümpomp 1:
• Olie van de glijlagers ververst.
• De aftapkranen gedemonteerd en schoongemaakt.
• Daar het starten van de vacuümpomp nog wel eens op de verkeerde stand gestart wordt, de aanduiding op de weerstandschakelaar beter zichtbaar gemaakt.

Perkins: (Generatorset)
• De smeerolie ververst ± 5,5 liter, ook de luchtfilter schoongemaakt.

Samofa:
• Smeerolie (Carter) ververst, ook het luchtfilter van schone olie voorzien. Tevens de olie van de brandstofpomp vernieuwd. Na het proefdraaien bleek dat een van de carterdeksels lekte, hiervoor een nieuwe pakking gemaakt.

Startluchtcompressor: (Samofa)
• Collega’s van dinsdagmiddaggroep hebben de krukaslagers (die waren uitgelopen) vernieuwd, ook zijn de zuigerveren van de startluchtcompressor vernieuwd.
• De koppeling werkte niet naar behoren en deze is opnieuw afgesteld.

Startluchtcompressor: (kelder)
• Deze compressor gedemonteerd en diverse kleppen schoongemaakt.

Algemeen:
• Brandstof besteld (± 2000 liter). Tijdens het vullen bleek dat de ontluchting van de tank niet te werken. Het gevolg hiervan was dat de tank niet afgevuld kon worden. Na diverse controles en schoonmaakacties opnieuw de leverancier gebeld met het verzoek om het nogmaals te proberen.
• Tijdens het vullen kwam er nu diesel in het kijkglas wat niet mogelijk moet zijn! (Oorzaak onbekend). Met de leverancier is afgesproken dat we bij de volgende vulling bekijken wat de oorzaak hiervan kan zijn.

Brons/Werkspoor: smeerolieonderzoek
• De resultaten van het smeeronderzoek van de Werkspoor en de Brons zijn bekend en het advies is dat het smeerolie van de Brons niet meer voldoet aan de eisen die aan de olie gesteld worden. De olie van de Werkspoor voldoet aan de gestelde eisen en hoeft verder geen aandacht. In overleg met het bestuur is besloten de olie van de Brons te verversen.
• Voorbereiding getroffen voor het verversen van de smeerolie.
• Smeerolie inclusief smeeroliekoeler (± 300 liter) afgetapt en in jerrycans van 10 en 20 liter verzameld, in overleg met Helmer Modderman wordt dit aangeboden aan Hunze en Aa’s die de olie op een verantwoorde manier laat verwerken.
• Twee vaten olie Mobil Pegasus 1 15 W40 (416 liter) besteld, dit wordt medio januari 2023 geleverd.

22-1-2023, Klaas Bouwkamp

Overige activiteiten:
● Een twaalfhoofdige delegatie bezocht op 30 september de gemalen Waterwolf (ook bekend als Electra) nabij Lammerburen en H.D. Louwes te Zoutkamp. Beide gemalen ressorteren onder het Waterschap Noorderzijlvest. De ontvangst was hartelijk en de inhoud van het programma zeer informatief.
Het bezoek aan de Louwes had nog een extra dimensie. Het gemaal zal op korte termijn uit bedrijf worden genomen. De Cremerdelegatie was op voorhand al uitgenodigd om ter plaatse te speuren naar onderdelen die te zijner tijd voor de Cremer een welkome aanvulling kunnen zijn. Het leidde tot een wensenpakket, waarvan de toewijzing te zijner tijd door Noorderzijlvest zal worden gewogen.
● Op vrijdag 7 oktober bracht het dagelijks bestuur van Waterschap Hunze en Aa’s een bezoek aan de Cremer. Het gezelschap werd door bestuur en machinisten over de geschiedenis van de Cremer, de techniek en de voorlichting aan scholen geïnformeerd.

● De binnenkant van de buitenmuren van de machinehal vraagt groot onderhoud. Architect Kees Tak - vrijwillig adviseur bij de Nederlandse Gemalen Stichting (NGS) -heeft zich bereid verklaard om een aanvalsplan op te stellen. Hij bracht daarvoor twee keer een bezoek aan de Cremer. Zijn rapportage wordt in 2023 tegemoet gezien.
● In dit verslagjaar werden de waarschijnlijk negentig jaar oude keerkleppen (terugslagkleppen) van het gemaal vervangen. Voor de duidelijkheid: keerkleppen bevinden zich onder water, aan de zeezijde van het gemaal. Als het gemaal niet in bedrijf is, sluiten zij de stroomkokers af. Ze voorkomen daarmee dat het zeewater zich via de stroomkokers een weg naar het binnenwater zoekt. Als het gemaal in bedrijf is, worden ze door de uitstroom opengeduwd. De vervanging werd achter een tijdelijke damwand uitgevoerd. Tijdens de werkzaamheden was tevens de keersluis van de haven gesloten, waardoor eb en vloed in de haven werd uitgebannen.
● Het metselwerk naast de stroomkokers vroeg een grondige aanpak. Dit werd in een aparte exercitie door een specialistisch bedrijf gerealiseerd.

● Op verzoek van Waterschap Hunze en Aa’s werd de Cremer in het kader van Gemalendag synchroon met gemaal Rozema voor het publiek opengesteld.
● Door de Nederlandse Gemalen Stichting (NGS) werd een Risico, Inventarisatie en Evaluatieplan uitgebracht. Op basis van deze ‘Checklist Veiligheid’ riep Cremer een interne commissie in het leven die de aanbevelingen naar gemaal Cremer zal vertalen. Deze activiteiten zullen worden ondersteund door het Ingenieursbureau Tauw.
● In het verslagjaar waren er in het vrijwilligersbestand geen mutaties. Bestuurslid Egbert Hofstra, die in het bestuur het waterschap Hunze en Aa’s representeerde, nam afscheid wegens het aanvaarden van een functie elders. Zijn vrijgekomen bestuursplaats wordt na de waterschapsverkiezingen in 2023 ingevuld.

● Elke dinsdag komt een groep machinisten samen om onderhouds- en schoonmaakwerkzaamheden te verrichten. Het betreft de motoren, de installaties, het gebouw en het erf. Dit jaar werd onder meer de toiletruimte aangepakt en gedeeltelijk van nieuw sanitair voorzien.
● Subsidiënt Groningen Seaports verbindt haar welkome bijdrage aan een jaarlijkse tegenprestatie. Cremer geeft aan deze voorwaarde gehoor door jaarlijks deel te nemen aan de World Cleanup Day. Dit jaar namen drie Cremerianen deel aan deze opruimactie.
● Dit jaar werd een nieuwe publieksfolder in studie genomen. De huidige folder werd bij de oprichting van onze Stichting geïntroduceerd en zal tekstueel en qua uitstraling een verandering ondergaan.
● Onder de projectnaam Krachtkoppeling zoeken de gemalen in Winschoten, Scheemda, Termunterzijl en Visserijmuseum Termunterzijl al enige jaren naar een intensivering van samenwerking. Krachtkoppeling behelst een ambitieus plan waarvan de uitwerking in sterke mate afhankelijk is van de medewerking van subsidiënten en overheden. Vanwege een gewijzigde en veranderende realiteit ten aanzien van het verkrijgen van subsidies acht Cremer het einddoel niet langer realistisch en heeft zich uit het project teruggetrokken. Alle andere facetten van de onderlinge samenwerking tussen de gemalen blijven ten volle van kracht.
● Het traditionele oudejaarsetentje voor Cremerianen en hun partners werd de vorige jaren wegens beperkingen door corona vervangen door een kerstpakket aan huis. De traditie werd dit jaar in ere hersteld..

Renovatie HAMWORTHY tweetraps luchtcompressor juli/augustus 2022.

Een aantal machinisten hield zich bezig met het herstel van de hierboven in de rubriek ‘Onderhoud en werkzaamheden’ reeds genoemde luchtcompressor. Hun verslag luidt:
De compressor was vastgelopen.
Na inspectie van het carter bleek dat de krukas-lagers volledig waren uitgelopen.
Van de compressor koelwater afgetapt, gedemonteerd en volledig uit elkaar gehaald.
De krukas was iets getordeerd maar daar verder niets aan gedaan.
Alles schoongemaakt en nieuwe pakkingen gemaakt.
Vijf stuks zuigerveren van de hogedrukzuiger vernieuwd.
Twee stuks nieuwe bronzen lagers gemaakt voor de krukas.
Compressor weer gemonteerd op de fundatie en uitgelijnd.
Koelwater- en luchtleidingen weer gemonteerd behalve de hogedruk luchtleiding.
Koelwater bijgevuld, ontlucht en carter gevuld met compressor smeerolie.
Koelwaterpompje gesmeerd.
Na uitgebreide controle de compressor getornd.
SAMOFA gecontroleerd, in ontkoppelde toestand gestart en warmgedraaid.
De compressor in geklutst en op laag toerental een kwartier onbelast laten draaien.
Hogedruk luchtleiding gemonteerd en 15 minuten belast gedraaid op een laag toerental.
Toerental stapsgewijs omhoog gebracht tot uiteindelijk vol vermogen en de temperaturen gecontroleerd.
Eindlager van de krukas liep langzaam op tot 69 graden Celsius. Na 10 minuten daalde de temperatuur naar 56 graden Celsius.
Verder geen bijzonderheden
Luchtvaten waren snel op 28 Bar.
De compressor losgekoppeld en de SAMOFA gestopt.
Koelwater en carterolie gecontroleerd.
Alles in orde bevonden.

De sleutelploeg.

-- Einde jaarverslag 2022 ---

Wilt u nog meer blogberichten lezen? Ga dan naar de pagina Nieuws.